مقالات
نکاتی درباره تمیز کردن سقف آشپزخانه؛ از پاک کردن چربی تا دوده و کپک!
برای تمام ما، بهداشت و نظافت خانه بسیار مهم است. اهمیت این موضوع، به‌خصوص زمانی‌که بدانیم کثیف‌بودن خانه بهداشت اعضای خانواده را به خطر می‌اندازد، پررنگ‌تر می‌شود. وقتی به مرتب‌کردن آشپزخانه می‌رسیم، یکی از سخت‌ترین کارها تمیزکردن سقف است. با نکاتی کاربردی درباره تمیز کردن سقف آشپزخانه که در این مقاله به آن اشاره می‌کنیم، سقف و گچ‌کاری‌های آن را تمیز و پاکیزه کنید و برای سال جدید آماده شوید.
سقف‌ها به‌ندرت نیاز به تمیزکاری دارند؛ مگر اینکه دوده گرفته باشند، به‌دلیل نشتی آب صدمه دیده باشند یا در خانه سیگار کشیده شود؛ بنابراین، روال نظافت سقف اصولا محدود می‌شود به پاک‌کردن گاه‌به‌گاه آن با جاروی دستی (جاروی دستی‌ای که با پارچه پوشیده شده باشد). البته از جاروبرقی با برس مخصوص هم برای این کار استفاده می‌شود. منتها وقتی حرف سقف آشپزخانه می‌شود، چربی و اثرات غذا و رطوبت هم به دردسرها اضافه می‌شود. اگر آماده تمیزکاری آشپزخانه هستید، اول از همه نکات ایمنی زیر را در نظر بگیرید.
نکات ایمنی پیش از شروع تمیزکردن سقف آشپزخانه
◼️ قبل از اینکه فرایند تمیزکاری را شروع کنید، اول کابینت‌ها و میز غذاخوری را با روزنامه باطله یا پلاستیک بپوشانید؛ چون ممکن است خرده‌های دوده‌های خشک‌شده روی وسایل آشپزخانه بریزد؛
◼️ برای تمیزکردن سقف فقط روی نردبان بایستید. هرگز سقف را از روی کابینت‌ها یا میز غذاخوری تمیز نکنید. این کار خطر پرت‌شدن را به دنبال دارد. به‌علاوه، کابینت‌ها برای تحمل وزن سنگین طراحی نشده‌اند؛
◼️ مطمئن شوید پله‌های نردبان قفل‌اند؛
◼️ هنگام تمیزکردن سقف، اگر لازم است که خود را به راست یا چپ کش بدهید، ران‌های خود را درون ریل‌های عمودی قرار دهید. این کار کمک می‌کند سرنگون نشوید؛
◼️ هنگام خم‌شدن، حتما یک دست خود را روی نردبان نگه دارید؛
◼️ هرگز روی پله رنگرزی (پله آخر نردبان) نایستید؛
◼️ زمانی‌که سطل محلول را آماده کردید، آن را روی پلۀ آخر جاسازی کنید تا لازم نباشد با دست آن را نگه دارید؛
◼️ پاک‌کننده‌های تجاری مواد شیمیایی قوی‌ای دارند که ممکن است به چشمانتان آسیب برسانند؛ بنابراین عینک یا پوشش ایمنی محافظ روی چشمان خود بگذارید؛
◼️ دستکش پلاستیکی دستتان کنید، چون اگر پوست دست به‌مدت طولانی در معرض مواد شوینده قرار گیرد آسیب می‌بیند.
یادتان باشد پیش از تمیزی، ایمنی شماست که اهمیت دارد. در ضمن، دقت کنید خانه‌ای که کثیف باشد، حتی اگر کثیفی آن به چشم نیاید، ممکن است سلامتی را به خطر بیندازد.
حالا که ایمنی کار را در نظر گرفته‌اید، برای تمیزکردن سقف آشپزخانه از روش‌های زیر استفاده کنید:
تمیزکردن سقف آشپزخانه از چربی
فرایند تمیزکردن آشپزخانۀ اکثر خانواده‌هایی که مرتب‌اند شامل دستمال‌کشیدن روی کابینت‌ها، وسایل آشپزخانه و دیوارهای اطراف اجاق‌گاز می‌شود. منتها همان طور که می‌دانید، سقف نیز چربی را به خود جذب می‌کند و نیازمند پاک‌سازی است.
سقف‌ها اصولا با رنگ‌های فلت (Flat Paint) نقاشی می‌شوند. این رنگ‌ها نقص‌های بتونه‌کاری را به‌خوبی می‌پوشانند؛ اما برای شست‌وشوی آنها باید با احتیاط از آب استفاده شود. همچنین ممکن است لکه‌ها و اثرات نشتی آب را بیشتر از رنگ‌های براق نشان دهد.
هرچه زودتر چربی سقف را تمیز کنید، احتمال لکه‌شدن سقف کمتر می‌شود. به‌علاوه، شما هم کمتر نیاز به تمیزکاری سفت و سخت دارید و همین موضوع احتمال آسیب‌رسیدن به بافت سقف را کاهش می‌دهد.
مراحل پاک‌کردن چربی
1.یک‌چهارم سطل را آب گرم بریزید؛
2.سپس ۲ قاشق غذاخوری سرکه به آن بیفزایید. سرکه ضدچربی‌ای طبیعی است. دقت کنید که اگر سرکۀ بیشتری به آب اضافه کنید، ممکن است به رنگ سقف آسیب برساند؛
3.کمی مایع ظرف‌شویی به محلول بیفزایید. این مایعات نیز قدرت بالایی در پاک‌کردن چربی دارند؛
4.اسفنجی را درون محلول فرو کنید و بعد، آب اضافه‌اش را بچلانید؛
5.در حالی که اسفنج را روی سقف حرکت می‌دهید، آن را به‌نرمی فشار دهید؛
6.گاه‌به‌گاه اسفنج را دوباره در سطل فرو کنید تا چربی‌ها از آن گرفته شود؛
7.بعد از اینکه کارتان تمام شد، سطلی را پر از آب تمیز کنید و از اسفنج تمیزشده برای پاک‌سازی سقف استفاده کنید.
توجه داشته باشید که اگر با لکه‌های سمج خیلی کلنجار بروید، ممکن است به رنگ سقف آسیب برسد.
تمیزکردن سقف آشپزخانه از دوده
حتی بهترین آشپزها هم ممکن است غذای خود را بسوزانند. سوختن غذا مساوی است با دودگرفتن آشپزخانه و سقفی که نیازمند تمیزشدن است. دوده به‌دلایل مختلفی ممکن است به سقف بچسبد: وجود شومینه در خانه، پخت‌وپز کبابی روی گاز، دوده حاصل از غذای سوخته، روشن‌کردن شمع‌های بی‌کیفیت و مانند آن.
دوده به‌سختی پاک می‌شود. خیلی از پاک‌کننده‌ها فقط دوده‌ها را از قسمتی به قسمت دیگر هل می‌دهند و در ازبین‌بردن آن ناتوان‌اند. البته داشتن هود (هواکش) مناسب و پرقدرت در آشپزخانه به تمیزماندن سقف کمک زیادی می‌کند؛ اما ما در اینجا پاک‌کننده‌ای خانگی معرفی می‌کنیم که می‌تواند این معجزه را انجام دهد. فقط پیش از شروع، نسبت به خشک‌بودن دوده اطمینان حاصل کنید.
مراحل پاک‌کردن دوده
◼️ نردبان را زیر قسمتی با مساحت حدود ۲ متر در ۲ متر قرار دهید. یادتان باشد در هر صورت باید سقف را مرحله به مرحله تمیز کنید، پس با عجلۀ بی‌دلیل ایمنی‌تان را به خطر نیندازید؛
◼️ اول از همه، دوده‌ها و خاکسترها را با اسفنجِ خشک یا جاروبرقی بتکانید. اگر امکانش هست، لوله جاروبرقی را بلند کنید تا راحت‌تر به بخش‌های مختلف دسترسی داشته باشید؛
◼️ اسفنج کثیف را زیر شیر آب گرم بگیرید تا خاکسترها و گردوغبار آن زدوده شود؛
◼️ سطلی بزرگ (حدود ۴لیتری) را با آب داغ پر کنید. ۱ قاشق غذاخوری تری سدیم فسفات را در آن حل کنید. آب را هم بزنید تا کاملا باهم ترکیب شوند؛
◼️ اسفنجتان را در محلول فرو کنید. آب اضافه‌اش را بگیرید و اسفنج را با فشاری یکسان و در یک مسیر روی سقف بکشید. این کار را در کل قسمتی که بالای سرتان است تکرار کنید؛
◼️ اسفنج را بشویید و در آب گرم فرو ببرید. سپس مسیری را که پاک کرده‌اید با اسفنجِ تمیزتان آب‌کشی کنید (حواستان باشد محلول زیادی به اسفنج نزنید یا اسفنج را خیلی خیس نکنید، چون در تماس با قسمت‌های گچی سقف ممکن است گچ‌بری‌های آن در آب حل شود یا تکه‌ای از آن بریزد)؛
◼️ فرایند تمیزکاری و آب‌کشی را برای تمام سقف تکرار کنید؛
◼️ بعد از تمام‌شدن کار، اتاق را جارو بکشید.
تمیز کردن سقف آشپزخانه از کپک
نشت‌های کوچک و ناپیدا و هوای متراکم یا آلوده می‌تواند رطوبت کافی را برای ایجاد کپک در سقف ایجاد کند. کپک روی سقف بی‌دلیل به وجود نمی‌آید. کپک از محیط‌های مرطوب و شرجی خوشش می‌آید. سعی کنید منبع آن را کشف کنید. چه‌کاری انجام می‌دهید که شرایط برای رشد کپک محیا می‌شود؟ توجه کنید، این‌طور نیست که محیط مرطوب فقط برای کپک‌ها مناسب باشد؛ شاید ساس‌ها و کنه‌ها هم مهمانتان شوند!
کپک علاوه بر زشت‌کردن سقف، می‌تواند در افراد سالم مشکلات تنفسی جزئی، و در نوزادان، سالمندان و کسانی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند مشکلات تنفسی جدی ایجاد کند.
مراحل پاک‌کردن کپک
1.پاک‌کننده‌هایی که اسیدی‌اند (مثلا حاوی سرکه‌اند) به‌سرعت کپک‌ها را از بین می‌برند. در اولین مرتبه‌ای که به پاک‌کردن کپک‌ها اقدام می‌کنید، ۹۰ درصد از آنها نابود می‌شوند؛
2.پاک‌کننده‌های تجاری برای کپک‌های باقی‌مانده کاملا اثربخش خواهند بود؛ اما همیشه پیش از مصرف پاک‌کننده‌ها، راهنمای آن را با دقت بخوانید؛
3.محلول موردنظر را روی محل اسپری کنید و اسفنج را از حاشیه به‌سمت مرکز کپک‌ها هدایت کنید؛
4.اگر لامپ فرابنفش (UV) دارید، بعد از تمیزکاری، ۲۴ ساعت نور آن را به‌سمت محل کپک‌ها قرار دهید تا ۱۰۰ درصد کپک‌ها از بین بروند. این کار رطوبت آن منطقه را هم از بین می‌برد.
تمیزکردن سقف آشپزخانه از بوی نامطبوع
بو، چه از سیگار باشد و چه از غذا، به‌سمت بالا می‌رود. در فضای بستۀ خانه نیز به سقف می‌چسبد. چسبیدن بو به سقف باعث می‌شود حتی وقتی مدت‌ها از منبع بو گذشته باشد بازهم فضای خانه بوی ترکیب‌شده‌ای از همه‌چیز را بدهد. یک هود آشپزخانه پرکشش در این موارد می‌تواند بخش قابل‌توجهی از مشکلات را حل کند؛ اما برای اینکه از شر بوهای باقی‌مانده خلاص شوید، روش‌های خانگی زیر را هم امتحان کنید:
از قدرت پروکساید غافل نشوید
◼️ پاک‌کننده‌هایی که پایۀ پروکساید (Peroxide) دارند، گاهی حاوی روغن مرکبات‌اند که برای تمیزکردن سقف و ازبین‌بردن بو مناسب هستند. این ماده را روی سقف اسپری کنید؛
◼️ اجازه دهید حداقل ۱۰ دقیقه روی سطح خیس بخورد؛
◼️ بعد با دستمال مرطوب آن را پاک کنید؛
◼️ اگر لازم بود، این مراحل را تکرار کنید.
تری سدیم فسفات نیز علاوه بر اینکه قدرت تمیزکنندگی دارد، بو را هم از محیط می‌گیرد.
سرکه! این پاک‌کننده جادویی را جدی بگیرید
◼️ سرکه بوی ناشی از دود را از بین می‌برد. ۱ لیوان سرکه را با ۲ لیوان آب مخلوط کنید؛
◼️ با اسفنج آغشته به محلول سقف را پاک کنید یا محلول را در اسپری بریزید و به سقف بپاشید؛
◼️ اگر به محلول ۱ قاشق غذاخوری جوششیرین هم بیفزایید، میزان بوزدایی آن افزایش می‌یابد؛
◼️ بعد از ۱۰ دقیقه، با پارچه‌ای تمیز سقف را خشک کنید.
مثل تمام روش‌های دیگر، سقف را بیش‌ازحد خیس نکنید.
تمیزکردن هواکش از دوده و چربی
همان طور که گفتیم، هواکش یا هود در تمیزماندن آشپزخانه معجزه می‌کنند؛ اما برای تمیزکردن خود این وسیله چه باید کرد؟ مراحل زیر را دنبال کنید:
1.هود خود را از برق بکشید؛
2.فیلتر چربی هود را پیدا کنید (این فیلتر مستطیلی‌شکل و مشبک است)؛
3.زبانه فیلتر را بکشید و فیلتر را از هود جدا کنید (بیشتر فیلترها با تلاش کمی خارج می‌شوند؛ اما اگر به‌دلیل تجمع چربی فیلتر به هواکش چسبیده بود، یک چاقو را با کره چرب کنید و به لبۀ فیلتر بکشید)؛
4.فیلتر را در یک ظرف بزرگ قرار دهید (ابعاد ظرف باید در حدی باشد که بتوانید فیلتر را در محلول غوطه‌ور کنید. اکثرا در خانه چنین ظرف بزرگی نداریم؛ بنابراین هر بار باید قسمتی از آن را در ظرف تمیز کنید)؛
5.در ظرف، کمی آب خنک بریزید و جوششیرین و صابون اضافه کنید (ترکیب این دو ماده تمیزکننده‌ای قوی و بی‌خطر ایجاد می‌کند. جوششیرین را کم‌کم بیفزایید که آب بیش‌ازحد کف نکند. مقداری از این مایع را هم می‌توانید برای تمیزکردن خود هود استفاده کنید)؛
6.برای پرکردن باقی ظرف، آب داغ داخل آن بریزید (آب جوش به پاک‌شدن چربی کمک می‌کند و اجازه می‌دهد محلول تمیزکننده به‌طور کامل در فیلتر هود نفوذ کند)؛
7.اجازه دهید فیلتر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در محلول باقی بماند؛
8.بعد از این مدت‌زمان، با اسفنج روی فیلتر بکشید تا چربی‌هایی که نرم شده‌اند از سطح جدا شوند؛
9.بعد فیلتر را با آب داغ آب بکشید؛
10.اجازه دهید فیلتر خشک شود؛
11.در این مدت‌زمان، سایر بخش‌های هود را با همین محلول تمیز کنید (به‌خصوص اگر بتوانید پره‌های تهویه را تمیز کنید، به عمر طولانی‌تر و عملکرد بهتر آن کمک خواهید کرد. برای تمیزکردن بخش‌های فلزی، از اسفنج و سیم ساینده استفاده نکنید)؛
12.حتما اجازه دهید هود و فیلتر کاملا خشک شوند و بعد آن را به برق بزنید.
تمیزکردن آویزهای سقفی آشپزخانه
برای تمیزکردن این بخش مراحل زیر را دنبال کنید:
◼️ اول حتما چراغ‌ها را خاموش کنید و یک چهارپایه یا نردبان ایمن مهیا کنید؛
◼️ اگر چراغ شما آویزی دارد که قابل جدا کردن است، آن را جدا کنید و در یک حوله نرم قرار دهید؛
◼️ بعد از جدا شدن بخش‌های تزئینی، قاب اصلی را تمیز کنید. اگر آویز شما از موادی ساخته شده که با مواد خاصی باید شسته شوند، به آن توجه کنید؛
◼️ برای پاک کردن بخش‌های شیشه‌ای، دستمال خشک و بدون پرز کافی است؛
◼️ اگر بخشی وجود دارد که چرب است، از دستمال مرطوب استفاده کنید؛
◼️ اگر بخشی قابل جدا کردن است، می‌توانید آن را در آب گرم و صابون بشویید؛
◼️ اگر آویز شما روکشی از طلا یا نقره دارد، از خیس‌کردن آن خودداری کنید؛
◼️ برای تمیزکردن بخش‌های کریستالی، از تمیزکننده‌های کریستال استفاده کنید؛
◼️برای بخش‌های فلزی، از پارچه خشک یا پارچه آغشته به تمیزکننده‌های شیشه و فلز استفاده کنید. پاک‌کننده‌های ساینده روی این بخش‌ها خط می‌اندازند.
تمیزکردن انواع سقف‌ها
تمیزکردن گچ‌بری ساده
شیارها و سطوح برجسته‌ای که با گچ‌بری‌های سقف (مولدینگ) ایجاد می‌شوند محل بسیار خوبی برای جمع‌شدن گردوغبار، چربی و دوده‌اند.
1.زمانی‌که لازم است، از برس مخصوص جاروبرقی، پر گردگیری یا یک قلم‌موی رنگرزی نرم برای تمیزکردن این قسمت‌ها استفاده کنید؛
2.اگر گچ‌بری‌ها خیلی کثیف بودند، می‌توانید از اسپری تمیزکننده چندمنظوره استفاده کنید؛ اما اول روی یکی از نقاط سقف که در دیدرس نیست بیازمایید تا مطمئن شوید مواد شیمیایی روی آن تأثیر بدی نمی‌گذارد؛
3.بازهم می‌توانید محلول تمیزکننده خانگی تهیه کنید. یک فنجان آمونیاک، نصف فنجان سرکه سفید، یک‌چهارم فنجان جوششیرین و ۳٫۷ لیتر آب گرم را باهم مخلوط کنید؛
4.بخشی از محلول را در بطری اسپری بریزید و در هر بار تمیزکردن، بخش کوچکی از سقف را پاک کنید؛
5.بعد با پارچه خیس آن را تمیز کنید؛
6.در نهایت، با پارچه‌ای تمیز سقف را خشک کنید.
تمیزکردن مولدینگ (گچ‌بری) با نقش‌ونگار
برای گچ‌بری‌هایی که نقش‌ونگار دارند و برای فضاهای خالی‌ای که در سقف برای نصب تصاویر تعبیه شده‌اند، از قلم‌موی رنگ نو یا پارچه کتان استفاده کنید. اگر این بخش‌ها خیلی کثیف بودند، به پارچه‌تان محلول تمیزکننده‌ای را که در بالا آموزش دادیم اضافه کنید. در ادامه کار، با پارچه‌ای خیس روی آن را بکشید و در نهایت، با پارچه‌ای خشک کارتان را پایان بدهید.
تمیزکردن سقف کاشی‌کاری‌شده
سقف‌های کاشی‌کاری‌شده را به‌طور منظم با جاروبرقی و به‌کمک برس مخصوص تمیز کنید. به‌دلیل تنوع بافت و رنگی که در کاشی‌ها کار می‌شوند، لکه و آلودگی خود را در این سقف‌ها نشان نمی‌دهند. منتها اگر کاشی‌ها بر اثر نشتی آب یا رطوبت بشکنند یا آسیب ببینند، به چشم می‌آید و رفع آنها هم مشکل است. در چنین مواقعی، اگر می‌توانید، کاشی آسیب‌دیده را با کاشی جدید جایگزین کنید یا اینکه با درزگیر ضدآب آن را ترمیم کنید.
سخن آخر
درست است که تمیزکردن سقف آشپزخانه به‌دلیل ارتفاعی که دارد دشوار است؛ اما با گذاشتن زمانی محدود برای تمیزکاری، می‌توانید علاوه بر پاکیزگی، سلامتی خانواده خود را هم حفظ کنید. سعی کردیم در این مقاله ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌های تمیزکردن سقف را برایتان شرح دهیم. امیدواریم توانسته باشیم کمکی در این مسیر کرده باشیم.
